Türkiye Cumhuriyeti Kuruluşu: 1923-
Genç Osmanlılar arasında Osmaniye yerine Türkistan, Türkeli, Türkili gibi adlar önerildiyse de, Orta Asya'da Türkistan adlı bir devlet olduğundan bu benimsenmedi. Anayasada (1921) Türkiye adı yazıldı ve 1923'de Türkiye adı resmi olarak kabul edildi.
Amacım insanlara, Türkiye'nin asıl kurulduğu tarihi öğretmek. Bir insanın devletinin kuruluş tarihini bilememesi kadar acı bir şey yok. 1923 tarihini devletin kuruluşu sanıyoruz fakat tuttuğumuz takım, devletimizden daha eski. Cumhuriyet rejimin ismidir. Devletimiz daha eskidir. Devletin jandarmasının kuruluş tarihi 1839 iken devlet nasıl olur da 1923'te kurulur?
Uzun lafın kısası Türkiye'nin kuruluş tarihi 1077 yılıdır. Kurucusu ise Süleyman Şah'tır.
1071 Malazgirt zaferi ile Anadolu'yu Bizans'ın elinden aldık. Alp Arslan, Anadolu'nun fetih görevini Süleyman Şah'a verdi. Her iki isim de Selçuk Bey'in soyundan gelmektedir. 1072 yılında ise Alp Arslan'ın ölümü, Süleyman Şah'ın Anadolu'da daha serbest olmasına imkan sağladı. Yeni bir devlet kurmak için hazırlıklara başladı.
1075 yılında, Bizans'ın önemli şehirlerinden birisi olan İznik'i ele geçirdi ve burayı merkez edinerek yarı bağımsız hareket etmeye başladı.
İznik, şu an Bursa ilimizin bir ilçesidir. Hristiyanlık, 325 yılında Roma İmparatorluğu'nun oluşturduğu bir konsey tarafından bu şehirde kurulmuştur. Bu sebeple şehrin önemi büyüktür ve I. Haçlı Seferi'nde(1096-1099) Haçlıların ilk işi İznik'i almak olmuştur.
Süleyman Şah, 1077 yılında Büyük Selçuklu Devleti'nden bağımsızlığını ilan etti.
1078 yılında Melik Şah, bağımsızlık ilanını tanımadı ve ordu gönderdi. Fakat Süleyman Şah, Melik Şah'ın ordusunu mağlup etti ve resmen tanınmış oldu.
Bu yeni devlet artık Batı kaynaklarında Türkiye olarak geçmeye başladı. Latince'de "Turchia" sözcüğü 1100'lü yıllarda geçmeye başlar. İngilizce "Turkey" ise 1369 yılından itibaren kullanılmaya başlanır. Osmanlı-Fransa yazışmalarında Osmanlı hiç geçmez, "La Turquie" diye geçer.
Selçuklu veya Osmanlı, devletlerin ismi değil ülkeyi yöneten hanedanların ismidir. 962'de Almanya, 1066'da İngiltere, 1156'da Avusturya, 868'de Portekiz, 862'de Rusya kurulduysa, Türkiye 1077'de kurulmuştur. Cumhuriyet ilan edilmesi, yeni bir devleti değil yeni bir rejimi işaret eder.
Yeni bir devlet olarak sayılan Amerika'nın kuruluş tarihi 1776'dır. Biz 1923 kuruluş tarihimize 1923 diyerek Amerika'dan bile daha yeni bir ülke olduğumuzu resmen söylüyoruz.
Biz 90 yıllık yeni bir devlet değiliz, 936. yılımıza girmiş köklü bir devletiz. Milletimizin kökü de daha eskilere dayanır, o ayrı bir konu tabii ki.
Türkiye Cumhuriyetinin Yönetim Yapısı Nasıldır?
1-TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NİN YÖNETİM YAPISI KAÇA AYRILIR?
Üçe ayrılır.Merkezi yönetim-İl yönetimi- Yerel yönetimler
2-MERKEZİ YÖNETİMİN BAŞINDA KİM BULUNUR?
Merkezî yönetimin başında Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu vardır. Bakanlar Kurulu başbakan ve bakanlardan meydana gelir.
3- CUMHURBAŞKANI SEÇİLEBİLME ŞARTLARI NELERDİR?
Devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyeti’ni ve milleti temsil eder. Cumhurbaşkanı seçilebilmek için kırk yaşını doldurmuş olmak yüksek öğrenim yapmış olmak TBMM üyesi ya da milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip olmak gibi şartlar gereklidir. Cumhurbaşkanı halk tarafından çoğunluk oylarıyla seçilir.
4-CUMHURBAŞKANININ GÖREVLERİ NELERDİR?
Yurt içinde ve dışında devleti temsil etmek yasaları yayınlatmak yüksek dereceli memurları atamak uluslararası antlaşmaları onaylamak yasaları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek.
5-CUMHURBAŞKANI ÜLKEDEN AYRILDIĞINDA CUMHURBAŞKANININ GÖREVLERİNE KİM VEKALET EDER?
Meclis Başkanı
6- BAŞBAKAN VE BAKANLAR KURULU ÜYELERİ KİM TARAFINDAN ATANIR?
BaşbakanTBMM üyeleri arasından Cumhurbaşkanınca atanır. Bakanlar Kurulu üyeleri başbakan tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır. Meclis dışından da bakan seçilebilir.
7-BAŞBAKANIN GÖREVLERİ NELERDİR?
Başbakan bakanlıklar arasında iş birliğini sağlar. Hükümetin genel programının uygulanmasından o sorumludur.
Devletin önemli işleri Bakanlar Kurulunda görüşülerek karara bağlanır.
8-MERKEZDEKİ YARDIMCI KURULUŞLAR HANGİLERİDİR?
9-MİLLİ GÜVENLİK KURULU ÜYELERİ KİMLERDEN OLUŞUR?
10-MİLLİ GÜVENLİK KURULUNUN GÖREVLERİNİ YAZINIZ?
Devletin milli güvenlik siyasetinin tayini tespiti ve uygulanması ile ilgili kararların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini bakanlar kuruluna bildirir. Bu kararlar da bakanlar kurulunca öncelikli olarak ele alınır.
11-DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATININ GÖREVLERİ NELERDİR?
Ekonomik sosyal ve kültürel kalkınma konularının planlanmasında hükümete yardımcı olan danışmanlık yapanplan ve program hazırlayan başbakanlığa bağlı bir kuruluştur.
12-DANIŞTAY GÖREVLERİ NELERDİR?
En yüksek idârî mahkeme danışma ve inceleme organıdır. Bağımsız bir kuruluştur.
13-SAYIŞTAY GÖREVLERİ NELERDİR?
Devletin gelir ve giderlerini TBMM adına denetleyen yargı yetkisi de bulunan kuruluştur.
14-EN YÜKSEK YÖNETSEL MAHKEME HANGİSİDİR?
Danıştay
15-DANIŞTAY VE SAYIŞTAY ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
Danıştay bir anayasa kurumudur . en yüksek yönetsel mahkemedir. Sayıştay ise anayasa ile öngörülmüş mali bir denetim organıdır.
16-YÜRÜTME YASAMA VE YARGI GÖREVLERİ ANAYASAMIZA GÖRE HANGİ KURULUŞLARA VERİLMİŞTİR?
Yürütme-Hükümete Yasama-Meclise Yargı-Bağımsız mahkemelere
17-YASAMA ORGANININ ÇIKARDIĞI KANUNLARI ANAYASAYA UYGUNLUK BAKIMINDAN HANGİ KURULUŞ DENETLEYEBİLİR?
Anayasa Mahkemesi
İL YÖNETİMİ:
İl yönetimi ;merkezi yönetime bağlı illerle bu illere bağlı ilçelerilçelere bağlı bucak ve köylerden oluşur. Ayrıca nüfusu köyden fazla ilçeden az belediye yönetimi bulunan ve “Belde” adını alan yönetim birimleri bulunur.
18-İL YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?
Her ilin başında hükümetin atadığı bir vali vardır.
19-VALİNİN GÖREVLERİNİ YAZINIZ?
vali il sınırları içerisinde yasaları ve hükümet emirlerini uygular il merkezi yönetimi içinde yer alan kuruluşlar arsında işbirliğini sağlar.
20-İLÇE YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?
Her ilçenin başında hükümetin atadığı bir kaymakam vardır.
21-BUCAK YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?
Bucakların başında ise hükümetin atadığı bir bucak müdürü vardır
22-KÖY YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?
Köylerin başında köylülerin seçtiği ve kaymakama bağlı olan muhtar görev yapar.
23-İLDE VALİYE BAĞLI OLAN BİRİMLER HANGİLERİDİR?
İlde mahkemeler savcılıklar ve askerlik şubeleri de bulunur fakat bunlar valiliğe bağlı değildir. İllerde il yönetim kurulu ilçelerde ilçe yönetim kurulu vardır. Bucaklarda bucak meclisi vardır.
24-KAÇ TÜRLÜ YEREL YÖNETİM VARDIR?
25-İL ÖZEL YÖNETİMİNİN BAŞLICA ORGANLARI NELERDİR?
26-BELEDİYE YÖNETİMİNİN BAŞLICA ORGANLARI NELERDİR?
1. Belediye başkanı:5 yılda bir halk tarafından seçilirler.
2. Belediye meclisi:Belediyenin genel karar organıdır. Üyeleri o yörenin halkı tarafından seçilir. Üye sayısı yörenin büyüklüğüne göre çoğalır. Belediye meclisine belediye başkanı başkanlık eder.
3. Belediye encümeni: Belediyenin ikinci karar organıdır. Yazı işleri hesap işleri sağlık işlerifen işleriveterinerteftiş kurulu müdürleri gibi yöneticiler belediye başkanının başkanlığında toplanır.
Önemli kararları belediye meclisi alır. Bu kararlar doğrultusunda işleri belediye encümeni yürütür. Belediyelerin bütçeleri vali ya da kaymakam tarafından onaylanarak yürürlüğe girer.
27-BELEDİYELERİN GÖREVLERİ NELERDİR?
28- KÖY YÖNETİMİ
Köy kanununa göre köyler oluşturulur. Köy kurma yetkisi iç işleri bakanlığına verilmiştir. Köyler 442 sayılı Köy kanunu ile yönetilir. Köy tüzel kişiliğinin organları; muhtar köy ihtiyar heyeti ve köy derneğidir. Muhtar köyde hem yerel yönetimin hem de özel yönetimin başıdır. Köy ilköğretim okulu müdürü ve köy imamı köy ihtiyar heyetinin doğal üyeleridir. Diğer üyeler 5 yılda bir seçilen üyelerdir bunlara aza da denir. Köy yönetiminin geliri köylünün gelir durumuna göre alınan salma adındaki vergidir. Köy halkı bazı işleri ortaklaşa çalışarak yaparlar buna imece denir.
29-İL YÖNETİMİ KAÇ BÖLÜMDEN OLUŞUR?
30-YEREL YÖNETİM KURULUŞLARI HANGİLERİDİR?
İl özel idare Belediye yönetimi ve Köy yönetimi’dir.
31-VATANDAŞ KİMDİR?
Vatandaş : Belli bir vatan parçasında yaşayan ve yaşadığı ülkeye vatandaşlık bağı ile bağlı ve hak ve sorumlulukları olan kimselere vatandaş denir.
32-VATANDAŞLIK HAKLARI NEYE DENİR?
Kişilerin toplumla ilişkilerinden doğan haklara denir.
33-VATANDAŞLIK HAKLARI NELERDİR?
Üç gruptur. sosyal haklar ekonomik haklar siyasal haklar
34-SOSYAL HAKLAR NELERDİR?
35-BİR ÜLKEDE SOSYAL HAKLAR EŞİTLİKLE KORUNMADIĞINDA HANGİ SORUNLAR ORTAYA ÇIKAR?
1. Toplumda ekonomik açıdan güçsüz olanlar güçlüler karşısında korunamaz ve adalet sağlanamaz.
2. İnsanın yaşam mücadelesi zorlaşır insan onuruna uygun bir ortamda yaşam gerçekleşemez.
3. Yoksulluk ortadan kalkmaz artar. Fakirler hiç bir haktan yararlanamaz.
4. Toplumda huzur ve güven kalmaz. Bunalımlar artar.
5. İnsan imkanlarını geliştiremez. Bilim sanat ve teknolojik alanlarda etkinlikler gerçekleştiremez.
36-EKONOMİK HAKLAR NELERDİR?
37-GREVLOKAVT VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ NE DEMEKTİR?
Grev: İşçilerin topluca işi durdurmasıdır.
Lokavt:İşçilerin topluca işveren tarafından işten uzaklaştırılmasıdır
Toplu iş sözleşmesi:Çalışma şartlarını ve iüçretleri belirlemek üzere işçilerle işverenler arasında yapılan antlaşma
38-BİR ÜLKEDE EKONOMİK HAKLAR EŞİTLİKLE KORUNAMADIĞINDA HANGİ SORUNLAR ORTAYA ÇIKAR?
1. İnsanın doğuştan sahip olduğu temel haklar korunamaz.
2. Çalışanlar emeğinin karşılığını alamaz.
3. Çalışanların sağlıklı bir ortamda çalışmalar mümkün olmaz.
4. İnsanların hak ve özgürlükleri korunamaz.
39-SİYASAL HAKLAR NELERDİR?
Vatandaşların ülke yönetimine katılmasını sağlayan haklara siyasal haklar denir.
40-ÜLKEMİZDE HANGİ TÜR SEÇİM SİSTEMİ UYGULANMAKTADIR?
Genel oy prensibine dayalı--- kapalı oy ---Açık sayım
KİMLER SEÇİMLERDE OY KULLANAMAZLAR?
Askeri öğrenciler--- er ve erbaşlar--- hükümlüler---- 18 yaşın altındaki çocuklar.—Akıl hastaları
T.C. Vatandaşı olmayanlar.
41-KADINLAR KAÇ YILINDA SEÇME VE SEÇİLME HAKKINI KAZANMIŞLARDIR?
1934 yılında
42-BİR ÜLKEDE SİYASAL HAKLAR EŞİTLİKLE KORUNDUĞUNDA HANGİ FAYDALAR SAĞLANIR?
*İnsanların her türlü zorlamadan devletin ve diğer insanların baskısından uzak kalmaları ve yaşamlarını kendi istedikleri gibi düzenlemeleri kolaylaşır.
*Kişiye başkalarının ve devletin karışamayacağı güvenli bir ortam yaratılabilir. İnsanlar bu ortamda hukukun izin verdiği ölçüde başkalarına zarar vermeden haklarını özgürce kullanabilirler.
*Demokrasinin işlerlik kazanması ve sürekli korunması sağlanabilir.