Bor madeni nedir ve nerelerde kullanılır? Türkiye’de en çok nerelerde çıkarılır? Bor madeninin önemi;
Türkiye'nin en önemli maden zenginlikleri arasında yer alan bor, birbirinden farklı onlarca sektörde kullanılan çok işlevli bir maden olarak dikkat çekiyor. Dünya rezervlerinin yüzde 73'ü Türkiye'de bulunduğu için bor madeni, vatandaşların en fazla araştırdığı konular arasında yer alıyor. Peki bor madeni nedir? Bor madeni nerelerde kullanılır, Türkiye'de en çok hangi bölgelerde çıkarılır? Bor madeni neden önemli? İşte merak edilen tüm detaylar...
Bor; sert bir yapıda olan ve ısıya dayanıklı olmasıyla bilinen bir yapıya sahip bir elementtir. 4000 yıl öncesine dayanan bir geçmişi olan maden; İlk olarak Tibet’te kullanılmıştır. Daha sonraları da Hitit ve Sümerler bu madenin gümüş ve altın işçiliğinde kullanılmasını sağlamışlardır. Eski Yunan’da temizlik işlerinde, Romalılar cam yapım işlerinde, eski Mısırlılar mumyalamada, Araplar ise; ilaç yapımlarında kullanmışlardır. Yeni bir element olmayan bor elementi; günümüzde son yıllarda popüler bir hale gelmiştir.
Bor; 2500 °C de kaynayan ve 2500 °C de de eriyebilen bir elementtir. Bor elementi doğada 230 çeşide sahiptir. Doğada bulunması serbest halde değildir; tuz halinde diğer madenlerle bileşik bir halde görülür.
Bor elementi; Türkiye, Amerika ve Rusya’da en çok bulunan madendir. 400 den fazla alanda kullanılan bor elementi; Türkiye’de %73 oranında rezerve sahiptir. Üretim ve ihracat açısından düşük seviyede olması getirisi fazla olmaması anlamına gelmektedir.
Türkiye’de en çok bulun bor yatakları; Eskişehir-Seyitgazi-Kırka, Kütahya-Emet, Bursa- Kestelek ve Balıkesir-Bigadiç’dir.
Kestelek Bor işletmeleri: 100.000 ton üretim kapasitesine bir yılda ulaşmaktadır.
Bigadiç bor işletmeleri: 200.000 ton bir yıllık üretim kapasitesi sağlar.
Emet Bor İşletmeleri: 500.000 ton üretimi bir yılda karşılar.
Kırka Bor İşletmeleri: 800.000 ton bir yıllık üretim miktarıdır. Ayrıca Kırka dünyada en büyük bor yatağı olarak önemli yer tutar.
Türkiye Bor elementi rezervleri açısından dünyada %73’lük bir oranla birinci sırada yer almaktadır. Ancak MTA araştırmalarının devam etmesi bu rezervlerin daha da fazla aratacağı yönünde belirmektedir. Bor madenlerinin ülkemizdeki bu kapasitesi stratejik olarak ülkemizin daha üst seviyelere taşındığını göstermektedir.
Amerika bor elementini askeriye ve uzay teknolojisi konusunda kullanım sağlarken; Türkiye’de ise, deterjan ve sabun imalatında kullanılmaktadır. Bor madeni ekonomik olarak bir gelir getirmiyor sözlerine rağmen dünyada bu elementin oldukça ileri alanlarda yer aldığı yönündedir. Orun sürtünmeye ve ısıya dayanıklı olması bilgisayar teknolojisi ve askeri alanlarda kullanımı oldukça önemlidir.
2840 sayılı Kanun ile birlikte Türkiye’de bor ve bor ürünlerinin üretilmesi, işletilmesi ve pazarlanması faaliyetlerini gerçekleştirme görevi Eti Maden tarafından yürütülmektedir.
Eti Maden bünyesinde bulunan 4 İşletme Müdürlüğündeki tesislerde ağırlıklı olarak Boraks Pentahidrat, Boraks Dekahidrat, Borik Asit, Etidot-67, Bor Oksit, Çinko Borat, Kalsine Tinkal, Susuz Boraks, Öğütülmüş Kolemanit ve Öğütülmüş Üleksit üretilerek yurt içi ve yurt dışı pazarlara sunulmaktadır. Eti Maden’in 2017 yılında toplam rafine bor üretim kapasitesi yaklaşık 2,7 milyon tondur.
Bor ürünleri Türkiye’de; %36 cam, %31 seramik, %9 temizlik- deterjan, %7 tarım, %4 tutkal ve %14 pay ile diğer alanlarda kullanılmaktadır. Eti Maden, yurt içi bor taleplerinin tamamını karşılamaktadır. Türkiye ekonomisinin uluslararası alanda prestijli bir konuma erişmesine yardımcı olan Eti Maden, 2016 yılında Türkiye’nin En Büyük 1000 İhracatçı Firma sıralamasında 15., en çok ülkeye ihracat yapan firma sıralamasında ise 90 firma arasında 14. sırada yer almaktadır.
Bor Madeni Hangi Alanlarda Kullanılır?- Temizleme ve beyazlatma sanayinde
- Metalürji alanlarında
- Havacılık ve Uzay araştırmalarında
- Elektrik ve Elektronik sektöründe
- Bilgisayar Sektöründe
- İletişim alanlarında
- Otomobil sektöründe
- Enerji alanlarında
- İlaç sektöründe ve Kozmetik sanayinde
- Tekstil alanlarında
- Kimya sanayinde
- Tıp dallarında
- Kağıt sanayinde
- Tarımsal sektörde
- Askeriye ve zırhlı araçlarda
- Cam sanayinde
- Seramik sektöründe
- Plastik sektöründe
- Çimento ve inşaat alanlarında
- Nükleer sanayinde
- Fotoğrafçılıkta
- Boya sanayinde
- Mumyalama alanında
- Kauçuk sektöründe
- İleri teknolojik araştırma sektöründe
- Fiber optiklemede
- Patlayıcı maddelerde
- Manyetik cihazlarda
Tüm bu kullanım alanlarında ayrıca kendi içerisinde birçok bölüm ve kısımda kullanım alanı bulan bor elementi; oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olması nedeniyle değerli bir maden olmasının önemini bir kez daha hatırlatmaktadır. Bu durum açıkça ortadır.
Bor madenin ülkemizde yeterli bir kullanım alanı oluşturmaması önemli olan bir eksikliktir. Tabi yıllar sonra bu durumun değişmesi mümkün olabilecektir. En azından ihraç konusunda etkili bir durum oluşturabilir.
Derleyen; Jeof. Müh :Orhan BOYRAZ
-100x100.png "Whatsappla")
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
55.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
